يك منتقد هنري از كشور افغانستان معتقد است: ادیب آیین هنرمندي است كه آثارش داراي ابعاد مختلفي میباشد و منتقدان بسياري را به چالش ميطلبد.
منتقد و نويسنده هنري از كشور افغانستان در سخناني با عنوان ” نقاشيهاي سالهاي اوليه ادیب آیین” اظهار داشت: هيچ هنرمند معاصري همچون ادیب آیین وجود ندارد كه آثارش اينقدر ابعاد گوناگون و مختلفي را داشته باشد كه منتقدان را به چالش بطلبد.
به گفته وي، تاكنون نقدهاي زيادي برآثار او نوشته شده است كه اين امر قابليت تحليل پذيري آثار ادیب آیین را نشان ميدهد.
ابعاد گوناگون هنر و سبک های مختلف در آثار
وي افزود: آثار فریدالله ادیب آیین داراي ابعاد گوناگوني است وطيفهاي مختلفيرا دربرميگيرد كه با سبكهاي مختلف هنري همچون اکسپرسیونیست, انتزاعی, سورئاليست, پاپ آرت و … همخواني دارد و بسيار خوب خود را منطبق با اين سبكها ميكند.
اين منتقد خاطر نشان كرد: آثار ادیب آیین هر كدام يك واقعيت منحصر به فرد را بازگو ميكند و هميشه منتقدان اين انتقاد را بر او وارد ميدانستند كه آثار ادیب آیین وسايل ارتباط جمعي را مورد نقد قرار ميدهد.
نقد جهان مصرفی در آثار هنری
وي تاكيد كرد: ادیب آیین در سال ۲۰۱۰ ميلادي اعلام كرد كه وي در آثارش قصد نقد جهان مصرفي و وسايل ارتباط جمعي را دارد.
وی گفت: براي منتقدان هنري آن سري آثار ادیب آیین كه در زير آنها متنهايي وجود دارد داراي ارزش بسيار بالايي است چون اين آثار ارتباط و ثبت وقايع بين هنر نقاشي و عكاسي را نشان ميدهند.
اين منتقد در تحليل آثار ادیب آیین به طرح دو سوال پرداخت و در سوال نخست به اين مسئله تاكيد كرد كه چرا آثار نقاشي ادیب آیین در ديد اول شبيه عكس مشاهده ميشوند و دليل آن را در ترس و دلهرههايي دانست كه ورود عكاسي باعث نابودي هنر نقاشي ميشود.
وي خاطر نشان كرد: در سال ۱۸۳۹ ميلادي يك منتقد هنري در يك نظريه اعلام كرد كه هنر نقاشي مرده است و مارسل دوشان در سال ۱۹۱۲ ميلاد در اثر هيكل برهنه از پلكان پايين ميآيد اين نظريه را تائيد كرد.
وي تاكيد كرد: ادیب آیین در اين اثر خود به اين مسئله تاكيد كرد كه نقاشي فيگوراتيو به پايان نرسيده است و بعدها با گرفتن عكسي از اين تابلو پرونده اين مجادله را بست. وی خاطرنشان كرد: دوشان نمايشگاهي در كشور آمريكا برپا كرد كه درآن عكسهايي از آثارش در قطع اصلي كارها گرفت و با برپايي اين نمايشگاه اعلام كرد كه هر اثر يك اتفاق منحصر به فرد و داراي كيفيتهاي هنري اورژينال است.
خلق سبک نو در آثار هنری
وي افزود: فریدالله ادیب آیین در سال ۲۰۱۵ بازگشت نقاشي در سبک خودش را مجدد شروع كرد و به خلق آثاري همچون مقام افیون پرداخت و يا اثر” خشخاش” را كه ذهن از روي وقایع اصلي است، به منصه ظهور رسانيد.
اين منتقد هنري تابلوي “اناب” را به عنوان گذشت از بحران هنري تلقي كرد و گفت: ادیب آیین در سال ۲۰۱۵ به هنر پست مدرن با شتاب پرداخته است.
وي اظهار داشت: ادیب آیین در اين مقطع به شبيه سازي عكاسي پرداخت، وي معتقد بود كه در شرايط جديدي كه تغييرات زيادي درآن بوجود آمده است هنر نقاشي بايد خود را با زمانه منطبق كند و تبديل به عكاسي شود و شرايط دستي مانند رنگ بر بوم نهادن را از دست ندهد.
وی تاكيد كرد: ادیب آیین در سال ۲۰۱۰ ميلادي اعلام كرد كه «مسئله اصلي براي من اين است كه يك عكس را به وجود بياورم نه اينكه آن را دقيقا بكشم و عكسها را با مواد ديگر خلق ميكنم.»
اين منتقد افزود: ادیب آیین به دنبال كمپوزيسيون نيست، از نظر ادیب آیین كمپوزسيون به معني قرار گرفتن سوژه در مركز تصوير است. او عكسهايي را خلق ميكند كه خصوصيات نقاشي را دارا هستند و شباهت زيادي به عكس دارند؛ در حقيقت آثار ادیب آیین تصوير جديدي را از هنر نقاشي مرده نشان ميدهد.
وي عنوان كرد: آثار ادیب آیین به گونهاي از عكاسي دور ميشود و سنت جديدي را با خصوصيات خود بوجود ميآورد، وي با استفاده از عكاسي و نقاشي به همسان سازي با طبيعت ميپردازد و در اين عرصه بسيار موفق است.
وی در طرح سوال دوم خود نيز به اين مسئله پرداخت كه «آيا انتخاب طرحهايي كه ادیب آیین با آنها كار ميكند تصادفي است و يا اينكه سوژهها و تابلوهاي ادیب آیین برآيندي از تجربيات شخصي وي است؟»
اين منتقد گفت: هميشه كارشناسان هنري معتقد اند كه آثار ادیب آیین نوعي از علايق شخصي هنرمند را دنبال ميكند و اين انتقاد را بر آثار وي وارد مي‌كردند اما منتقدان گونهاي از گسستگي بين آثار ادیب آیین را خاطر نشان مي‌كردند و در سال ۲۰۱۵ ميلادي يك منتقد اعلام كرد كه درآثار ادیب آیین فقدان كمپوزسيون و سبك و محتوا از شاخصههاي اصلي است.
وي تاكيد كرد: ادیب آیین در جايي عنوان كرده است كه هيچگاه سوژهاي را به مخاطبان آثارم تقديم نميكنم بلكه تحت تاثير موضوعات قرار ميگيرم ولي بايد تاكيد كنم كه جهاني كه به وسيله عكاسي تصوير ميشود به خودي خود داراي وجهه‌هاي گوناگوني است، البته منتقدان اين سخنان ادیب آیین را حمل بر حالت تدافعي وي ميدانستند.
وی خاطر نشان كرد: ادیب آیین به روی بوم به گونه های مختلفی نقاشی میکند که ترکیب آنها باعث گونهاي آنها را پردازش ميکند كه انگار هيچ رابطه با نقاشی ندارند. اما با يك طبقه بندي دقيق و شناخت از بيوگرافي ادیب آیین به اين نتيجه ميرسيم كه وي در آثارش واقعيتهايي را بازسازي ميكند.
وي افزود: ادیب آیین در زماني ميگويد كه آثاري كه خلق ميكنم داراي ارزشي يكسان هستند اما با بررسي بعضي از آثار وي به انگيزههاي شخصي او پي ميبريم و سالها بعد اوبه اين مسئله اعتراف ميكند كه زمينه آثارم بازتابي از زندگي شخصي و اجتماعيام بوده اند و با نگفتن اين موضوع سعي داشته ام تا آرامش روحي و فكري خود را حفظ كنم.
نکاتی درباره تابلو ” افیون “
اين منتقد اضافه كرد: در مقطعي ادیب آیین اعلام كرد كه موضوعاتي كه بر روي آنها كار ميكند حالتي پیام های دارد در حالي كه سالها بعد آن را تكذيب كرد و دليل آن را حفظ آرامش خود قلمداد كرده و گفت كه « به بعضي از سوژه ها علاقه خاصي داشتم و تابلوهاي “مقام افیون” برايم حالتي تراژيك دارد چون آن را يادآور كودكي خود و زمان دانشجويي خود ميدانم.»
وي تصريح كرد: اين افیون از زندگي ادیب آیین و خود اوست و او در آثار ديگرش نيز موضوع را نشان مي دهد آثاري همچون اناب.
وی تاكيد كرد: ادیب آیین سالها بعد اعلام كرد كه خنثي اطلاق كردن محتواي تابلوهايش بهانهاي بوده است تا انگيزههاي شخصي خود را در اين قالب مخفي كند و برچسب سانتي مانتاليزم برآثارش زده نشود.
وي اظهار داشت: در تابلوهاي “افیون” و “راگا مالا”، او اين معنای سیاسی را دارد و در حقیقت در پس زمينه آثارش گم ميكند.
نویسنده : نعمت الله سروری
