نقاشی روی شیشه و نکات کاربردی آن
آموزش ویترای (هنر نقاشی روی شیشه)
در این مطلب سعی شده کاملترین مجموعه آموزش ویترای برای عزیزان علاقمند به هنر نقاشی روی شیشه گردآوری بشه. در ابتدا آشنایی مقدماتی با هنر ویترای و لوازم و ابزار کار تقدیمتون میشه و سپس روش کار با توضیحات کامل را خواهید دید . امیدواریم مورد استفادتون قرار بگیره.
ویترای چیست ؟
در ابتدا بهتراست که بدانیم ویترای چیست؟ تزئین ظروف شیشه ای با رنگ و نقاشی هنری است که قرنها در میان ملل مختلف محبوبیت داشته است و آثار متعدد و متنوعی از این هنر را میتوان در موزههای نقاط مختلف جهان یافت. گذشته از ظروف شیشهای شکیل با نقاشیهای حرفهای و یا کنده کاریهای پیچیده و ظریف که از گذشتههای دور تا حال توسط هنرمندان چیره دست در این رشته آفریده شده گاه ایجاد طرحها و حتی خطوط ساده رنگی نیز میتوانند ظروف شیشهای بسیار ساده را به ظروفی زیبا و چشمگیر تبدیل کنند.آراستن بطریها، لیوانها و ظروف شیشهای و همچنین آینههای کوچک و بزرگ با نقاشیهای ساده کاری بسیار ساده است که با یادگیری چند تکنیک ساده میتوانید ظرف چند ساعت در منزل انجام دهید.برای نقاشی روی شیشه که آن را ویترای نیز مینامیم، نیاز به وسایل متعدد و خاص نیست بلکه با مقداری رنگ مخصوص ویترای یا کار بر روی شیشه و وسایل متداولی مانند قلم مو و اسفنج میتوانید ظروف شیشه ای بسیار معمولی و حتی کم ارزش مثل بطریها و شیشههای محتوی سس، مربا و آبلیمو را به ظروف زینتی و منحصر به فردی تبدیل کنید. برای انتخاب ظرف مناسب در ابتدا ظروف کم قیمتی را جست وجو کنید که از شکل خاص و ویژهای برخوردارند.
وسایل لازم:
رنگ ویترای (مارک LB یا pebeo ) – رنگهای ویترای بر دو پایه ی تینر و آب در بازار هستند.(تینر برای شستن ظرف مناسب تر هست.)
خمیر دورگیر(مارک pebeo یاtouch )برای شروع کار یه دورگیر مشکی و یه دونه طلایی بخرید.
تینر
پالت برای اینکه رنگ هارا داخل آن بریزید.
قلم مو که حتما باید نوک گرد باشد. از مدل های مختلف قلمو (یعنی شماره ی قلمو از صفر هست تا … ) استفاده کنید. همیشه یه قلم موی شماره ی ۴ و ۸ و صفر داشته باشید.
شیشه می توانید از یک شیشه صاف استفاده کنید و بعد قاب بگیرید یا روی پارچ و لیوان وشیشه های خالی سس و مربا و آینه و کاشی و…. هر چی که مایل بودید بکشید.
یک شی نوک تیز داشته باشین که حباب های رو رنگ را بترکونین وگرنه بعد از خشک شدن کار دیده میشوند.
روش کار :
مرحله اول (آماده سازی)
ابتدا سطح مورد نظر (گلدان) را جهت از بین بردن هر گونه چربی و گردو خاک با کمی آب و صابون پاک کنید. با استفاده از یک مداد نوک پهن مثل ماژیک طرحتان را روی کاغذ پیاده کنید، دقت کنید که طرحتان جهت تنوع و زیبایی بیشتر، حداقل از ۶ قسمت تشکیل شده باشد.
این طرح را داخل ظرف بچسبانید به گونه ای که از بیرون ظرف قابل دیدن باشد. یا اگر شیشه مسطح است به زیر شیشه بچسبانید و با چسب نواری آن را ثابت کنید.
با استفاده از خمیرهای دورگیری(Cerne Relief) طرح را روی شیشه پیاده کنید و مطمئن شوید که خط دور هر قسمت به طور کامل بسته شود تا از خروج رنگ ها از سطوح و ترکیب آن ها با یکدیگر خودداری شود.
میزان فشاری که روی تیوپ دورگیر وارد میکنید باید یکنواخت باشد تا طرح یکسان دربیاد.
بعد از اینکه دورگیری کردید بذارید یه چند ساعت بماند تا خشک شود و بعدشروع کنید به رنگ کردن. بگذارید کاملاً دورگیر خشک شود.
به یاد داشته باشید که هرگز بطری را تکان ندهید زیرا باعث تشکیل حباب در رنگ می شود.
بعد از اینکه دورگیرها خشک شد. شروع کنید به رنگ کردن. یه مقدار از رنگ رو بریزید تو پالت. جهت رقیق کردن رنگ می توانید از مدیوم مخصوص آن(Thinner) در گروه محصولات جانبی ، استفاده کنید.
پس از انتخاب قلم مویی پهن ، آن را داخل بطری رنگ فرو ببرید به گونه ای که کاملا آغشته به رنگ شود.
توجه کنید که میزان رنگ برداشته شده در حد متوسط باشد، زیرا در صورت زیاد بودن، رنگ جاری و در صورت کم بودن راه قلم مو روی آن باقی خواهد ماند.
سپس با حرکت دستتان سطح را به طور پیوسته و منظم رنگ کنید.می توانید رنگ ها رو با هم مخلوط کنید تا رنگ موردنظرتان را دربیاورید.
نکات :
رنگهای ویترای بر دو پایه ی تینر و آب در بازار هستند.(تینر برای شستن ظرف مناسب تر هست.)
پس از هر مرحله استفاده از رنگ در بطری را محکم ببندید تا از خشک شدن رنگ جلوگیری کنید.
اگر ظرف خود را از ماشین ظرفشویی بیرون آورده اید جهت نقاشی روی آن باز هم لازم است که سطح آن را تمییز کنید.مرحله دوم (رنگ آمیزی)
برای اینکه رنگ اکرلیک روی شیشه ثابت و قابل شستشو باشد. بهتراست رنگ را با چسب شیشه glass medium مخلوط کنید و با ابر به شکل ضربه ای به روی شیشه بزنید. یا (رنگ اکرلیک را با ژل مات کن به نام frosting jeel فروستینگ ژل) مخلوط کنید و استفاده کنید.برای ثابت شدن ویترای روی کارتان میتوانید ازاسپری فیکساتور استفاده کنید.
مرحله دوم (رنگ آمیزی)
جهت رنگ کردن سطح از چه نوع قلم مویی باید استفاده کرد؟
قلم موهایی با موی مصنوعی و یا ترکیبی از طبیعی و مصنوعی و کاملا انعطاف پذیر برای این کار مناسب می باشد. البته نوع قلم مو بستگی مستقیم با سطح مورد نظر شما دارد، جهت رنگ کردن سطوح بزرگ تر می توانید از قلم موهای ابری در سایز های متفاوت و برای سطوح کوچک تر از قلم موهایی با اشکال متفاوت (متناسب با اندازه و طرح مورد نظر ) استفاده کنید.
بعد از گذشتن ۳۰دقیقه که خمیرهای برجسته دورگیری خشک شد می توانید رنگ آمیزی با رنگ های ویترای را آغاز کنید.
با استفاده از قلم موی سرگرد رنگ مورد نظر را به صورت قطره ای داخل سطح بگذارید و رنگ را به صورت یکنواخت پخش کنید (قلم مو را به صورت عمودی در دستتان نگه دارید).
تو نقاشی رو آیینه یا شیشه نباید قلمو رو شیشه بکشید باید باهاش رنگو رو شیشه بذاری و آروم هدایت کنی تا اون بخش با رنگ پر شه و مواظب باشی حباب نزنه.
مرحله سوم (پختن)
بعد از اینکه مرحله رنگ آمیزی تمام شد، ۸ ساعت به جسم مورد نظر دست نزنید تا رنگ رنگ ها کاملاً خشک شود، در این مرحله بهتر است جسم را در اتاقی که هوای آن خشک و دور از گرد و غبار است قرار دهید. جسم خود را در فر سرد قرار دهید و دمای فر را روی ۱۶۰ درجه سانتیگراد(۳۲۵ درجه فارنهایت) تنظیم کنید ،از زمانی که دمای فر به درجه مورد نظر رسید اجازه دهید که جسم به مدت ۴۰ دقیقه در فر بماند،سپس در فر را باز کنید و اجازه دهید تا جسم سرد شود به یاد داشته باشیدکه هیچیک از فر های آشپزخانه دمای دقیقی را نشان نمی دهند ، پس جهت دست یافتن به نتیجه دلخواه و برای تنظیم دمای فر حتما از گرماسنج داخل فر (در گروه محصولات جانبی این رنگها ) استفاده کنید.نکات :
برای پختن رنگها نمی توانید از مایکروفر استفاده کنید.
شیشه تا دمای ۸۰۰ درجه سانتیگراد در گرما مقاوم می باشد، بنابر این دمای ۱۶۰ درجه سانتیگراد آن را خراب نخواهد کرد.
برای اینکه رنگ اکرلیک روی شیشه ثابت و قابل شستشو باشد. بهتراست رنگ را با چسب شیشه glass medium مخلوط کنید و با ابر به شکل ضربه ای به روی شیشه بزنید. یا (رنگ اکرلیک را با ژل مات کن به نام frosting jeel فروستینگ ژل) مخلوط کنید و استفاده کنید.
برای ثابت شدن ویترای روی کارتان میتوانید ازاسپری فیکساتور استفاده کنید.
اول رو سطح آیینه کاغذ کاربن میندازیم . البته از رنگ آبیش نخرید Big Grin کاربن سفیدو زردکاملا که روی آیینه فیکس کردید کاربنو. طرحتونو میندازید روی کاربن و با مداد یا خودکار به آرومی روی همون طرحو دوباره میکشید . به صورتی که طرح به وسیله کاربن روی آیینه کپی بشهبعد که طرحو کامل کشیدید . کاغذ طرح و کاربنو به آرومی بردارید که خطای به وجود اومده به وسیله کاربن پاک نشه .حالا تو این مرحله به وسیله دور گیر ( هر رنگی که دوست داشتید ) کاملا طرحو روی آیینه بکشید و وقتی تموم شدبا رنگای متنوع توی طرحو رنگ بزنید . و ۲ ساعت بذارید تا کامل خشک شه . اگه از پایه تینر استفاده کردید که سریعخشک میشه و دیگه احتیاج به چیزی ندارید ولی اگه از پایه آب استفاده کردید اول بذارید ۲ ساعت خشک بشه
برای کشیدن طرح روی آیینه :
و اینکه آخر کار از یک نوع اسپری به اسم جلا روی کل کار اسپری کنید چون بعدا با هر خراش یا دستمال تر کشیدن
روی طرح . طرحتون پاک میشه اما اگه از اسپری استفاده کنید این اتفاق نمیافته .
پرسش و پاسخ های مفید :
• چگونه می توان سطح مورد نظر جهت کار با رنگ های ویترای را آماده کرد؟
سطح مورد نظر را قبل از کار باید با آب و صابون ویا الکل تمیز کرد.
• چگونه می توان از شره کردن رنگ جلوگیری کرد؟
اگر روی جسمی گرد کار می کنید، آن را به صورت افقی قرار دهید و بعد از رنگ کردن سطوح مورد نظر چند دقیقه اجازه دهید تا کمی خشک شود، جسم را بچرخانید و این کار را دوباره تکرار کنید.
• در صورتی که هنگام کار اشتباه کردیم چگونه می توان آن را تصحیح کرد؟
تصحیح رنگهای ویترای و یا خمیرهای دورگیری (Cerne Relief) در صورتی امکان پذیر است که هنوز خیس باشد. در مورد رنگهای ویترای می توان از از یک تکه پارچه کتانی آغشته به تینر بدون بو (از محصولات جانبی ویترای) و در مورد خمیرهای برجسته (Cerne Relief) از تکه پارچه نمدار با آب جهت تصحیح و برداشتن آنها از روی شیشه استفاده کرد.
• چگونه می توان با استفاده از خمیرهای دورگیری (Cerne Relief) خطوط صاف و یکنواخت ایجاد کرد؟
قبل از شروع کار رنگ اضافی که از تیوب خارج شده است را باید پاک کرد و هنگام استفاده آن را به مانند مداد در دست گرفت وفشاری یکنواختبر آن وارد کرد.
• هنگامی که رنگ های ویترای خشک شد آیا احتیاج به پحتن دارد؟
خیر، این رنگ ها جهت امور دکوراتیو به کار می روند.
• تکنیک حوضچه چیست؟
این روش مناسب جهت ایجاد نقوش مرمری است. چند قطره از رنگهای ویترای را در ظرف آبی ریخته، سپس کاردک آن را هم بزنید تا فرم دلخواهتان ایجاد شود، سپس شی را در آن قوطه ور کنید، تا الگوی مورد نظر را به خود بگیرد، آن را از ظرف خارج کنید و اجازه دهید تا خشک شود.
• آیا می توان طرح کشیده شده را تغییر داد و یا اصلاح کرد ؟
بله، قبل از پخته شدن، رنگها با آب یا الکل پاک می شوند:
جهت اصلاح کردن جزئیات از اسفنج نمناک و جهت تمیز کردن کل جسم آن را به مدت چند دقیقه در آب غوطه ور کنید تا رنگ ها و طرح کاملا تمیز شوند.
• چرا جای قلمو روی کار میمونه و خیلی بد جلوه میکنه
عزیزم احتمالا قلمو رو روی کار میکشیدی. روش درست اینه که رنگ رو با قلمو روی ظرف بذاری و آروم هدایت ش کنی و این عملو انقد تکرار کنی که ناحیه مربوط کامل رنگی شه البته خیلی رنگو نذار که شره کنه چند بار انجام بدی دستت میاد
• لاینر طلایی اکلیلی چه مارک بگیرم
لاینر طلایی اکلیلی کادنس
• اگه بخواییم کلا طرح روی از روی ظرفی پاک کنیم میشه؟؟
بله میشه
ظرفو غوطه ور کن تو یه ظرف پر از آب گرم یه کم که بمونه رنگا ورقه ورقه بلند میشه
بعدش با تینر کل ظرفو پاک مبکنم بعد با مایع ظرفشویی میشورم و روز از نو
آشنایی با رنگ های مخصوص ویترای و وسایل جانبی آن
خصوصیات رنگ ها
این رنگ ها مخصوص رنگ آمیزی و تزئین سطوح شیشه ای، طلق، پلی استر و پلکسی گلاس، فلز و…..می باشد.
مهمترین ویژگی های این گروه عبارتنداز:
• شفاف، درخشان، پرمایه و مقاوم در برابر نور
• پابه این رنگ ها تیز است.
• قابل ترکیب با یکدیگر
• قابل حل با حلال های نفتی
• ایجاد سطوح رنگی مجزا با استفاده از خمیرهای دورگیری (Ceme Relif)
• جدول رنگی بسیار متنوع و منحصر به فرد
رنگها:
متشکل از ۲۶ رنگ مایع، آماده مصرف، شفاف، براق، پر مایه و مقاوم در برابر نور که قابلیت ترکیب با یکدیگر را دارا می باشند. جهت استفاده از این رنگها و جهت ایجاد سطوح مجزا باید از خمیره های دورگیری (Cerne Relief Out Liner) تیوب های سرسرنگی ۲۰ میلی لیتری در ۷ رنگ موجود است استفاده کنید
محصول رقیق کننده:
جهت رقیق کردن این رنگ ها می توان از تینر و یا وایت اسپرایت استفاده کرد، نسبت رنگ به رقیق کننده باید ۲ به ۱ باشد (تینر بدون بو در گروه محصولات جانبی ویترای پیشنهاد می شود).
سطوح کاربردی:
شیشه، طلق، پلکسیگلاس، پلی استر، فلز و غیره…..
تمیز کننده قلم موها و سایر لوازم:
تینر و یا وایت اسپریت
زمان لازم جهت خشک شدن:
زمان مناسب برای خشک شدن رنگ های ویترای ۸ ساعت و خمیرهای دورگیری (Cerne Relif) 30 دقیقه می باشد، مکان مناسب جهت خشک شدن کار محیطی است که هوای آن خشک و ترجیحاً دور از گرد و غبار است.
میزان مقاومت رنگها:
رنگ های ویترای پس از خشک شدن دارای استحکام و مقاومن مناسب جهت شستشوی آرام و ملایم (و نه سنگین خیساندن و غوطه ور کردن) هستند، ولیکن سطوح تزئین شده با این رنگ ها جنبه دکوراتیوو دارند و نباید از آن ها استفاده مداوم کرد.
نمونه رنگها
جدول رنگی بسیار متنوع رنگ های ویترای این مکان را به شما می دهند که خلاقیت های خود را به بهترین نحو ارائه کنید. این رنگ ها را می توان به طور خالص، ترکیبی با یکدیگر و یا با مدیوم روشن کننده استفاده کرد
محصولات جانبی رنگهای ویترای
مدیوم روشن کننده (Lightening) در بطری های ۴۵ میلی لیتری و ۲۵۰ میلی لیتری
این مدیوم جهت روشن کردن و رقیق کردن رنگ های ویترای به کار می رود و این در حالی است که کیفیت رنگ کاملاً حفظ می شود و رنگدانه ها از بین نمی رود.
مدیوم براق کننده Medium) در بطری های ۴۵ میلی لیتری :
این مدیوم با قابلیت ترکیب با رنگ های ویترای باعث درخشش آن ها می شود.
مدیوم مات کننده (Matt Medium) در بطری های ۴۵ میلی لیتری :
این مدیوم با قابلیت ترکیب با رنگ های ویترای باعث مات آن ها می شود.
ست لوازم ایجاد ترک:
این بسته شامل ۲ بطری ۴۵ میلی لیتری حاوی مایع ایجاد ترک های تزئینی و یک دفترچه راهنما می باشد.
تینر بدون بو (Odurless Mineral Spirit) در بطری های ۷۵ میلی لیتری میلی لیتری ۲۴۵ میلی لیتری ۴۹۵ و ۱ لیتری
این حلال بدون بو جهت رقیق کردن رنگ های ویترای و سرامیک و تمیز کردن قلم موها و سایر لوازم به کار می رود، هیچگونه حساسیت و آلرژی ایجاد نمی کند و به ویژه افرادی که در فضای بسته بندی کار می کنند پشنهاد می شود.
خمیرهای برجسته دورگیری ویترای (Cerne Relief) در تیوب های ۲۰ میلی لیتری:
این خمیرها به صورت تیوب های سرسنگی می باشد و به طور مستقیم از طریق دهانه نازک آنها قابل استفاده هستند. طرح را ابتدا باید با این خمیرها دورگیری کرد و سپس سطوح ایجاد شده را رنگ کرد.
دورگیر فلزی ویترای
(Self Adhesive Lead Strip)
با برداشتن برچسب زیر این دورگیر سربی و چسباندن آن بر روی شیشه می توان فرم ها و نقوش مورد نظر را ایجاد کرد.
نکات :
رنگ های ویترای دو نوع ند مات که وقتی شیشه رنگ شد اون ورش پیدا نیست و اصطلاحا نور ازش رد نمی شهشفاف هم که معلومه چیه زیبایی نقاشی ویترای هم بیشتر تو رنگ شفافهSleepyرنگ ویترای ایرانی مدتی بعد از نقاشی احساس می کنین رنگا داره عوض میشه
بهترین مارک برا رنگ شفاف lb و برای رنگ مات pbo هست
دورگیر ایرانی هم خوبه
ترکیب رنگها برای درست کردن رنگهای زیباتر
این هم ترکیب رنگها برای درست کردن رنگهای خوشگلتر، امیدوارم به دردتون بخوره و ازش استفاده کنین
رنگ های اصلی :
آبی – قرمز – زرد
رنگ های روشن :
رنگ اصلی + سفید
رنگ های تیره :
رنگ اصلی + سیاه
ترکیب رنگها
قرمز + زرد = نارنجی
آبی + قرمز = بنفش
آبی+ زرد = سبز
سبز + مشکی = سبز لجنی
آبی + سفید = آبی آسمانی
قرمز + مشکی = زرشکی
( قرمز+ صورتی سیر= زرشکی )
زرد(کم) + آبی +سفید = فیروزه ای
نارنجی + قهوه ای = حنائی
سبز + آبی = فیروزه ای پر رنگ
آبی + کمی مشکی = سورمه ای
سفید + سیاه = خاکستری
قرمز + سفید = صورتی
مشکی + قرمز +زرذ = قهوه ای روشن
صورتی + زرد = کرم
سیاه + زرد = قهوهای مایل به سبز
قهوهای + قرمز = گلبه ای
نارنجی + زرد = خردلی
سیاه + نارنجی = قهوه ای
سفید + آبی تیره= آبی روشن
قرمز + بنفش= بنفش مایل به صورتی
زرد + سفید= لیمویی
کاملترین مجموعه مطالب آموزش ویترای
رنگ های گرم
قرمز – زرد – نارنجی
رنگ های سرد
آبی – سبز – بنفش
ترکیب قرمز با رنگ های دیگر
قرمز کم + آبی = نیلی
قرمز زیاد + آبی = سرخابی
قرمز + سفید = صورتی
قرمز + سیاه = جگری
قرمز زیاد + زرد + آبی = خرمایی
قرمز کم + زرد + آبی = قهوه ای
ترکیب آبی با رنگ های دیگر
آبی + زرد = سبز
آبی + قرمز =بنفش
آبی+ سیاه =سرمه ای
آبی + سفید آسمانی
آبی + سیاه +سفید =طوسی
ترکیب زرد با رنگ های دیگر
زرد + قرمز= نارنجی
زرد + آبی=سبز
زرد + سفید = نخودی
زردکم + آبی + سفید = فیروزه ای
زرد + آبی کم + سفید = لیمویی
زرد زیاد + آبی + سفید کم = مغز پسته ای
ترکیب های رنگ
صورتی + زرد = کرمی
آسمانی + سیاه + طوسی
قهوه ای + زرد + سفید = اکر
زرد + سفید + قهوه ای + اکر = طلایی
آبی + زرد + سفید = ارغوانی
سبز + قرمز = بلوطی ( شکلاتی )
زرد + سیاه کم + سفید = سیر
سیاه کم + زرد + آبی = یشمی
زرد + آبی کم + قرمز کم = رنگ گونه
سیاه + سفید = انواع خاکستری
زرد + سفید + آبی = ارغوانی
آبی + زرد + سفید = سبز روشن
آبی + زرد = سبز روشن خنثی
سفید + قرمز + زرد + قهوه ای = رنگ معمولی صورت
خوب دوستان عزیز اینم پایان مطالب مقدمات آموزش ویترای. در پست بعدی آموزش تصویری دورگیری و رنگ آمیزی تقدیمتون میشه .
منبع : مجله تصویر زندگی